08/08/2024

Si gjithmonë, ora 5 pret audiencën e DokuFestit në ambientin gjithnjë me diell të Shani Efendisë për diskutime sfiduese dhe të thella mbi dokumentarët, festivalet, regjisorët dhe gjithçka që të çon në ekranin e argjendtë. Filmat me metrazh të shkurtër duket se kanë një audiencë të veçantë dhe çështja e afrimit të kësaj audience kalon përmes programeve kulturore dhe filmike.

Mënyrat për të bërë të dukshëm një film me metrazh të shkurtër nuk janë tradicionale dhe shpesh ka rrugë të caktuara që i bëjnë të suksesshëm, dhe në këtë diskutim panelistët, Anna Henckel-Donnersmarck (Berlinale Shorts), Samir Karahoda (Dokufest), moderuar nga Sigrid Hadenius- Ebner (Festivali Ndërkombëtar i Filmit të Shkurtër në Uppsala) gërmojnë në qasjet e tyre sesi përvoja e tyre i ka mësuar mënyrën për t'i bërë të qasshëm filmat e shkurtër.

Ky panel në bashkëpunim me Talking Shorts, një revistë online e dedikuar vetëm për recensionin e filmave të shkurtër, vendosi tonin e këtij diskutimi duke theksuar nevojën për të diskutuar se si filmat priten në të vërtetë dhe si e gjejnë audiencën e tyre. Duke nisur nga mënyra se si u prezantuan fillimisht në skenë, Henckel-Donnersmarck, shpjegoi në detaje se rruga e saj në punën me filmat e shkurtër, nisi si përzgjedhëse e këtyre të fundit në festivale të ndryshme dhe që i hapi rrugën drejt Berlinale Short ku ajo. ka punuar gjerësisht për më shumë se 15 vjet.

 Ajo që e afroi atë më pranë skenës ishte aftësia e filmbërësve që zgjeronin dhe përdornin liritë e tyre në mënyrën se si i ndajnë historitë me të tjerët. Kjo është ajo që e mbajti të paprekur interesin e saj në të gjitha rolet e ndryshme që ka marrë si anëtare jurie, para-përzgjedhëse, duke punuar në terren me filmbërësit dhe artistët e kështu me radhë.

Një moment kyç në këtë diskutim ishte jo vetëm shtjellimi i çështjes së formës, por edhe i proceseve krijuese që qëndrojnë pas saj, që shpesh i përgjigjen vëmendjes së ulët të shikuesit, mundësive të pafundme të shprehjes për filmbërësit duke e bërë atë më sfidues në përdorimin e kohës sa më të shkurtër për të treguar një histori, duke sjellë gjithashtu zgjerimin gradual eksperimental përpara. Forma e shkurtër (siç është shpallur nga panelistët, është me të vërtetë forma e tyre e preferuar) paraqet një mundësi testimi në grupin e aftësive të regjisorit dhe ekipit, duke çliruar gjithashtu përzgjedhësit dhe kritikën për të vërejtur më shumë talent për një kohë më të shkurtër.

Çfarë është në të vërtetë sfiduese në rrjedhën e thjeshtë të shfaqjes së një dokumentari, Henckel-Donnersmarck shpjegoi procesin në Berlinale, pasi ata marrin ekskluzivisht hyrje që nuk janë shfaqur kurrë në festivale më parë. Është thelbësore për mënyrën e tyre të funksionimit që filmat të kenë një grup sysh krejtësisht të freskët, i cili rrit konkurrencën dhe e bën procesin e përzgjedhjes më të kujdesshëm. Publiku i përgjigjet këtij procesi me padurim, siç tha panelisti, se pothuajse gjithmonë kinematë janë plotësisht të rezervuara dhe përmbajtja krijuese gjen mënyra për t'u perceptuar gjerësisht.

Procesi i përzgjedhjes në DokuFest shkon pak më ndryshe, thotë Karahoda, pasi gjuha zhvendos këndvështrimin se çfarë duhet shfaqur ku dhe ka një ndërgjegje specifike për të rritur dhe sjellë filma cilësorë. Por perspektiva e tij nuk është vetëm e përzgjedhësit të programeve të filmit, por edhe e një regjisori të filmave të shkurtër dhe në përgjigje të shkathtësisë së formatit ai gjen gjithmonë një mënyrë për të sjellë një komponent social dhe politik dhe adresues që flet për fuqinë që ndonjëherë nuk mendojmë se filmat e shkurtër mund të kenë, por kur bëhen me qëllim dhe me synimin për të identifikuar një problem, mund të gjendet një zgjidhje përmes të folurit dhe këmbënguljes.

 Kurimi i programeve me filma të shkurtër paraqet një sfidë, panelistët e dinë shumë mirë, por biseda vazhdoi në një aspekt sociologjik dhe psikologjik se çfarë ndodh realisht me audiencën dhe si sillen ata kur u prezantohen programe që nuk janë menduar mirë në paraqitjen e diversitetit dhe diapazonit emocional.

Është e rëndësishme të kihet parasysh, pasi filmat me metrazh të shkurtër shfaqen shpesh në një kategori të shoqëruar me filma të tjerë, në mënyrë që të mos ndikohet në qëndrueshmërinë e shikuesit dhe të mos shpaloset një sërë mundësish për t'i lënë vend një të qeshure, loti apo ndoshta një pamjeje.

Karahoda, prezantoi një tjetër aspekt logjistik të programimit, një anë njerëzore ku transporti dhe komunikimi ndonjëherë kanë probleme, dhe njohja me filmin e shkurtër, do të thotë gjithashtu një mundësi për të njohur në thellësi regjisorin, veçanërisht gjatë pyetjeve dhe përgjigjeve, dhe shpeshherë logjistika është problemi kryesor në ndryshimin dhe rirenditjen e programit pas mundësive që nuk varen nga këndvështrimi i kuratorit në vetvete.

Audienca jo vetëm që është sfiduese gjatë kurimit të një programi, por një aspekt tjetër i kësaj pune është t’i lësh vend edhe njerëzve të tjerë, që të vijnë dhe të entuziazmohen me historitë e paraqitura në programet e filmave të shkurtër. Kjo do të mbetet një kërkim i përhershëm dhe kjo është arsyeja pse festivalet duhet të zhvillohen me të gjithë gamën e tyre të ngjarjeve, sepse audienca dhe marrësit përcaktojnë momentin dhe diskutimet që zhvillohen.

Më sipër është vetëm një paraqitje e shkurtër e shumë diskutimeve të mbajtura në panelin e Talking Shorts në Shani Efendi. Ne ju inkurajojmë që të jeni pjesë e DokuTalks-ve të tjerë që kanë mbetur pasi ato janë një mënyrë për të lexuar kulturën tonë kinematografike dhe bashkëpunuese në mënyrën më të mirë të saj.

Nga Blerina Kanxha

Foto: Furkan Çelik