09/08/2021

Qeveritë evropiane ende refuzojnë të riatdhesojnë shtetasit e tyre, përfshirë edhe fëmijët e tyre.

Regjisor: Gorki Glaser-Müller
Producentë: Kristofer Henell, Erika Malmgren
Vendi: Suedi, Danimarkë

Patricio është një gjysh i ri suedez dhe muzikant që jeton në kushte të paqëndrueshme financiare. Jeta e tij është pak kaotike, siç e pranon ai vetë. Ai nuk është se e vëren rrëshqitjen e vajzës së tij dikur multikulturore në fenë islame, si dhe radikalizimin e saj në rritje. Feja për të është thjesht vetëvendosje, në vetvete nuk është problematike, duke besuar se toleranca është e nevojshme.

Ai gjithashtu nuk e ka vërejtur hapin tjetër të vajzës së tij Amanda, një bashkim me një anëtar militant të ISIS -it, e cila në fund pranon propozimin për martesë të këtij radikali suedez, duke u larguar për në Siri për të krijuar një kalifat në vitin 2014.

Burri i saj është figura më e njohur në internet për propagandën e ISIS në Suedi. Tashmë ishte tepër vonë që Partricio të vepronte. Në vitin 2019, në letrën e fundit që ajo i dërgoi, i kërkon para pasi tashmë ishte larguar nga trupat kurde pa ushqim të mjaftueshëm për shtatë fëmijët e saj. Ajo më pas vdes me burrin e saj në sulme ushtarake dhe fëmijët kapen në kampin e refugjatëve al-Hol, pranë kufirit Siri-Irak. Kampi mbërtheu 80,000 njerëz, shumica prej tyre fëmijë.

Këtë herë Patricio dëshiron të veprojë, por telefonatat dhe letrat e tij drejtuar Kryqit të Kuq, fondacionit Save the Children, agjencive të ndryshme për ndihmë humanitare, shërbimeve të sigurisë dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme morën përgjigje vetëm me një mesazh «është e ndërlikuar». Në udhëtimet e tij ai shoqërohet nga Gorki Glaser-Müller, jo vetëm regjisori, por edhe shoku i tij, duke kapur takimet, dhomat e hoteleve, takimet në zyrë, telefonatat nga një perspektivë intime. Për një situatë kaq kritike, ai nuk heziton të shfaqet dhe të ndihmojë në film. Ky besim bën të mundur përfshirjen e komenteve private të Patricios, një njeri në kufirin midis energjisë, pafuqisë, shpresës dhe improvizimit. Letrat dhe fotografitë e fundit të Amandës gjejnë vendin e tyre siç bëjnë edhe çastet e shqetësuara të vetë-reflektimit të gjyshit.

Në vitin 2019 Patricio takoi një avokat ndërkombëtar të të drejtave të njeriut në Londër me qasje në kampin al-Hol. Mesazhi i tij i thjeshtë: politikanët janë frikacakë dhe nuk duan të bëjnë asgjë për momentin në lidhje me riatdhesimin e luftëtarëve të ISIS, madje as për fëmijët e tyre të pafajshëm të braktisur shpesh. Këshilla e tij e vetme është që Patricio të krijojë një situatë ku autoritetet ia vlejnë të veprojnë. Përndryshe, bashkëpunimi me shtypin duket të jetë mjeti më i mirë.

Përkundër këshillës së Ministrisë Suedeze të Punëve të Jashtme, Patricio mbërriti në Irakun verior, të kontrolluar nga administrata kurde, duke bartur rroba, lojëra, këpucë, ilaçe, përfshirë edhe për veten e tij që vuan nga presioni i lartë i gjakut.

Përsëri ai përpiqet të kontaktojë. Fondacioni Humanitar Bring Hope i tha atij se do të kishte nevojë për një dokument nga ambasadori suedez në mënyrë që të shpëtonte fëmijët. Organizata për ndihmë humanitare Fondacioni Bamirës Barzani konfirmoi se trajtimi i fëmijëve është ende një “çështje e lënë pezull ” në Evropë. Nga ministri i jashtëm i Sirisë Veriore erdhi mesazhi se qeveria suedeze nuk kishte kontaktuar ose “nuk kishte bërë ndonjë marrëveshje” akoma.

Pas pesëmbëdhjetë ditësh dhe mbulimit intensiv në media, Patricio mori një telefonatë nga Ambasada Suedeze në Irak, duke e kritikuar atë për kontaktet e tij me shtypin dhe duke e paralajmëruar që të mos shkonte në Siri, pa i treguar arsyet e alarmimit të tyre. Përmendet vetëm informacioni që administrata kurde dëshiron një «marrëveshje më të gjerë». Fatkeqësisht, nuk gjejmë asnjë informatë në lidhje me këtë pyetje kyçe në dokumentarin e Gorki Glaser-Müller, as çfarë implikon konkretisht kjo «marrëveshje» për lirimin e fëmijëve.

Ndërkohë ministri suedez i Punëve të Jashtme deklaron në TV, se në rast se fëmijët vijnë në një ambasadë ose konsullatë suedeze, do të bëhet një “shqyrtim të çështjes së tyre”. Por si ka mundësi që fëmijët të vijnë në ambasadë nëse janë të burgosur në kampe? Nga ana tjetër, “Demokratët Suedez” thjesht deklarojnë se këta fëmijë nuk janë më suedezë, kështu që nuk është më problemi i Suedisë.

Kur Patricio më në fund mori përsëri një telefonatë nga Ambasada Suedeze në lidhje me drejtimin e negociatave për lejen e tij të udhëtimit në Siri dhe për t’i kthyer shtatë fëmijët, kanali suedez TV4 është gjithashtu i pranishëm për të kapur këtë lajm në kohë reale. Dhe Patricio si entuziast sigurisht që flet përsëri për ndihmën administrative të marrë më në fund. Por përsëri, ai merr paralajmërimin e ministrisë se ishte gabim integrimi i shtypit, duke e akuzuar atë për rrezikimin e dështimit të negociatave. Nga ky moment askush nuk i përgjigjet telefonatave të Patricio për ditë të tëra. Në ditën 38 në Irak, ai përsëri vendos të veprojë vetë dhe të udhëtojë drejt kampit. Në këtë moment erdhi mesazhi se fëmijët më në fund janë nën mbrojtjen suedeze. Patricio mund t’i marrë ata.

Papritur shfaqet gjyshja, duke deklaruar se fëmijët janë myslimanë dhe se dëshira e vajzës së saj duhet të respektohet. Prandaj fëmijët duhet të mbrohen nga sistemi social suedez. Dokumentari i Gorki Glaser-Müller hapet këtu për një temë krejtësisht të re, që vlen të vlerësohet në detaje, sepse kjo grua deklaroi se nuk ka qenë kurrë anëtare e ISIS, por e burgosur dhe ishte detyruar të ikte për gjashtë muaj. Glaser-Müller nuk mund të bëjë një kontroll faktesh këtu. Por fakti është se imazhi i saj publik si aleat i vajzës së saj të lidhur me ISIS rrezikon sigurinë dhe të ardhmen e fëmijëve ende në territorin kurd të Irakut.

Pasi paguan disa mijëra dollarë për dërgesat e reja të pasaportave, Patricio më në fund mund të udhëtojë përsëri në Suedi. Ai humbet përgjegjësinë administrative për fëmijët. Të gjithë ata dërgohen në familje kujdestare. I vetëdijshëm për imazhin e tyre të stigmatizuar, Gorki Glaser-Müller fsheh fytyrat e fëmijëve në mënyrë sistematike që nga fillimi. Shteti Suedez u jep atyre identitete mbrojtëse. Të paktën Patricio mund të qëndrojë në kontakt të rregullt.

Gjatë muajve të fundit Patricio ka marrë mesazhe urrejtjeje si “qëndroni në Siri me fëmijët tuaj” ose “babai i terroristes”. Gjatë një interviste në një radio stacion suedez ai u pyet për vuajtjet e grave jazidi, të dhunuara nga anëtarët e ISIS, për fatin e tyre dhe të fëmijëve të tyre, një pyetje që shpesh shfrytëzohej si një argument kundër nismës së tij.

Duke qarë ai thjesht thotë: “Nëse ky rreth vicioz i urrejtjes vazhdon, ai kurrë nuk do të përfundojë”. Në një rast tjetër ai rikujton: “Nëse fëmijët nuk ndjejnë ndihmë, por vetëm urrejtje, ata mund të pësojnë më keq se prindërit e tyre”.

Ende ka mijëra fëmijë në kampe, disa prej tyre janë suedezë. A do të kishte ndërruar diçka për fëmijët e Patricio-s pa veprimin e tij dhe mbulimin medial?

Recension nga Dieter Wieczorek, botuar në MODERN TIMES REVIEW