05/08/2024

Këtë të diel në DokuKino, filluam ditën me dy dokumentarë në kategorinë garuese Balkan Dox: Exit through the Cuckoo’s Nest, me regji të Nikola Ilić dhe Woods that Sing, me regji të Renata Poljak.

Dokumentari i Ilić-it ofron një perspektivë personale se si jeta ndryshon sistematikisht dhe tërësisht kur luftërat dhe konfliktet diktojnë çdo aspekt të ekzistencës së një individi. Narrativa regjisoriale eksploron prishjen e përjetuar nga një artist, performancat dhe ëndrrat e gjalla të të cilit janë nën hijen e ndryshimeve të jashtëzakonshme historike. Kësisoj ne ndjekim një ushtar që nuk donte kurrë të bëhej ushtar, duke kapur dobësinë dhe kotësinë e atyre që nuk e pranojnë dhunën, por janë ende të detyruar t'u binden urdhrave që refuzojnë.

Dokumentarët kundërshtojnë temat e çlirimit dhe rebelimit me kufizimet e një ekzistence të përcaktuar rreptësisht nga kushte të cilat janë jashtë dorës së lirisë individuale.

Aftësitë që dikur shërbenin si burim kënaqësie ndonjëherë bëhen mjete për mbijetesë. Zhvendosja e cilësive që transferohen në zona dhe struktura të ndryshme të jetesës ndez shumë diskutime mbi dobinë e këmbënguljes njerëzore dhe përshtatshmërisë ndaj konteksteve të ndryshme që kërkojnë një kërkim për mbijetesë dhe kufizime.

Të dy dokumentarët e Poljak-ut dhe Ilić-it përdorin mjete vizuale personale dhe subjektive për të treguar historitë e tyre. Poljak përdor elemente diaristike dhe arkivore për të rrëfyer përvojat e personazheve nga një perspektivë e personazhit të parë, ndërsa Ilić bazohet në arkivat personale për të reflektuar jo vetëm për situatën e tij, por edhe për atë të brezit të tij.

Woods that Sing ofron një perspektivë vendimtare për gratë që u bënë partizane dhe rrëfejnë historitë e tyre shumë më vonë. Kjo retrospektivë, e informuar nga përvoja të ndryshme të së shkuarës, ofron mënyra të reja për të kuptuar guximin, luftën, shërbimin dhe regjimet e strukturuara që ndërtuan gratë. Nga biseda, audienca mund të kuptojë qartë ndikimin e jetës që ato bënë, kanë mbetur ende me ta, duke i treguar historitë e tyre me hir dhe qetësi.

Nëpërmjet ditarëve dhe regjistrimeve audio/vizuale, ne ndjekim historitë e këtyre grave për tejkalimin dhe tejkalimin e kërcënimeve, zbulimin e traumave dhe çfarë mund të kishte qenë nëse zgjedhjet e tyre do të kishin qenë të ndryshme.

Këto rrëfime bindëse ofrojnë një pasqyrë mbi rëndësinë që këto arkiva personale mund të bëhen vendimtare për të kuptuar perspektivën intime dhe jetët e njerëzve, nëse tregohen mjaft prekës, mund të përcaktojnë ndjenjën dhe kontekstin e kohës, dhe gjithashtu mbeten një tregues mbi rëndësinë e këtyre narrativëve vetjake, por që i tejkalojnë kufijtë e vetes dhe prekin gjenerata.

Ju ftojmë t'i shikoni këta filma, të cilët do të shfaqen sërish më 5 gusht në ambientet e Lumbardhit në orën 15:00.

Nga: Blerina Kanxha

Foto: Tughan Anit