10/08/2023

"Një moment errësire nuk do t'ju verbojë përgjithmonë" u shkrua nga Sophia Huang, gazetare dhe aktiviste që mbetet e burgosur në Kinë. Ky citim ishte sekuenca e fundit e "Total Trust”, një dokumentar që heton efektet e mbikëqyrjes masive në shoqërinë kineze  sot.

Mesazhi i Huang thekson se si pavarësisht errësirës dhe mbytjes së pamasë të sistemit, aktivistët kinezë dhe jeta reale e njerëzve paraqesin një sfidë për riorganizimin e  autokracisë teknologjike në Kinë.

Për një anëtar të audiencës, filmi kishte shumë ngjashmëri me episodin "Nosedive" të Black Mirror, një program televiziv që eksploron distopi të ndryshme imagjinare. Në botën e "Nosedive", personazhet vlerësojnë njerëzit pas çdo ndërveprimi. Ky vlerësim më pas ndikon në statusin e tyre socio-ekonomik dhe vendos kufizime në atë që ata mund dhe nuk mund të bëjnë. Në fund, protagonisti nuk është në gjendje të marrë pjesë në dasmën e një shoqeje sepse rezultati i saj është shumë i ulët dhe përfundimisht konsiderohet i pabesueshëm nga shoqëria. Ndërsa kjo ishte një shfaqje distopike, "Total Trust" është jeta reale.

Dokumentari paraqet sistemin e kreditimit social në Republikën Popullore të Kinës përmes tri historive qendrore të Zijuan Chen, Wensu Li dhe Sophia Xeuquin Huang.

Zijuan Chen dhe djali i saj, Tutu, janë angazhuar në një luftë për të liruar burrin e saj, Weiping Chang, nga burgu; ai u burgos për shkak të punës së tij si avokat për të drejtat e njeriut. Ka të pamje të  Zijuan dhe Tutu duke diskutuar mungesën e babait. Tutu vuan humbjen e babait të tij dhe Zijuan  blen një copë kartoni me pamjen e babait për të mbajtur gjallë imazhin e burrit të saj për djalin e saj. Ata shkojnë me makinë drejt burgut ku dyshojnë se po mbahet Weiping Chang, të dy bërtasin e  qajnë jashtë; djali i mbushur me urrejtje, lutet për lirinë e babait të tij. Vjehrrit të saj  i vinte keq për djalin e tij, por ai ishte kritik ndaj protestës së hapur të Zijuan dhe patriotizmi i tij dhe  besnikëria ndaj qeverisë mbeti e qartë. Historia e saj paraqiste tri breza frike, trishtimi dhe fëmijërie të rrënuar të djalit.

Bashkëshorti i Wenzu Li, Quanzhang Wang, u lirua pas pesë vitesh aktivizmi. Ai ishte një nga 300 avokatët dhe aktivistët që u vunë në shënjestër të goditjes së qeverisë mbarëkombëtare më  2015. Xhirimet paraqesin ndikimin e vazhdueshëm të mbikëqyrjes në familjen e saj: ata shikohen vazhdimisht, fqinjët e tyre dërgohen për t'i spiunuar dhe djali i tyre detyrohet të ndryshojë shkollën  çdo semestër. Pavarësisht se videoja e tyre emocionale e bashkimit familjar u bë virale, intervistat me familjen paraqesin dhimbjen që shfaqet pas pesë vitesh ndarje dhe tortura. Wang përshkruan se ai nuk ndjen gëzim, por përkundrazi ndihet “bosh”; i humbur në rolin e tij si baba, gruaja e tij e kritikon atë për dëshirën për ta mbushur me dashuri djalin e tij pas pesë vitesh kohë të humbur. Kur ai zihet me djalin e tij, djali i bërtet: “kthehu në burg”, një familje e copëtuar nga largimi.

Në të kundërtën, historia e Sophia Huang nuk paraqet një ndarje familjare, por përkundrazi  vetmia e një aktivisti në Republikën Popullore të Kinës. Në të gjitha pamjet, ajo është e vetme në  apartament e shoqëruar vetëm me laptopin e saj. Kur ajo poston një artikull në mënyrë anonime  duke u lutur për lirinë e Weiping Chang, ajo kontaktohet nga një autoritet që e gjurmoi artikullin duke u bazuar në modelet e të folurit të saj dhe shenjat e pikësimit. Huang aludon në 1984 e Orwell, por, pavarësisht të gjithave, ajo përshkruan detyrën e saj personale për t'u kthyer në Kinë për të luftuar për më shumë liri. Tani, Huang mbetet i arrestuar në burg, gjendja përfundimtare e izolimit shoqëror.

“Total Trust” kalon në mënyrë delikate midis historive personale të tre protagonistëve dhe kontekstit më të gjerë të mbikëqyrjes masive dhe njohjes së fytyrës. Dokumentari shpjegon sistemin e kredisë sociale: pasi të keni fituar një numër të caktuar pikësh, mund të merrni shpërblime nga qeveria, gjithçka gjurmohet përmes njohjes së fytyrës. Ka pamje të njerëzve që bëjnë shërbime komunitare, si p.sh. gatuajnë për të moshuarit për të fituar pikë. Nga ana tjetër, ka fragmente nga reklamat kombëtare të cilat reklamojnë se nëse e lini biçikletën në vendin e gabuar, humbni kredite. Kur humbisni një sasi të caktuar, nuk jeni më në gjendje të hyni në vende specifike ose të merrni dhurata të veçanta. 
Megjithatë, sistemi mund të manipulohet nga autoritetet: Zijuan Chen u pengua të hynte në një dyqan për shkak të pikëve të ulëta nga "shëndeti i dobët" kur ajo ishte plotësisht e shëndetshme. Në këtë rast, lëvizshmëria e saj dhe e djalit ishte e kufizuar jo për shkak të shëndetit të saj, por për shkak të aktivizmit të saj.

Nëpërmjet kontrastit të pamjeve të shoqërisë së përgjithshme kineze me rrëfimet personale, të  audiencës i kujtohet se aktivistët nuk përfaqësojnë ndjenjën e përgjithshme të popullatës. Pjesa më e madhe e shoqërisë u përmbahet ligjeve pasi jeta e tyre diktohet nga sistemi i kreditimit social, ky besim është rritur gjatë pandemisë.

Krijuesit e filmit e bëjnë këtë shoqëri të qasshme për të huajt, ndërkohë që na kujtojnë aksionet njerëzore të aktivistëve që shqyrtohen me kujdes kur ata vënë në dyshim sistemin: Wenzu Li tani është i lirë, por nën mbikëqyrje të rreptë, Sophia Xueqin Huang është burgosur dhe Zijuan Chen është internuar, por ende lufton për lirinë e të shoqit.

Ky film na la ne në kinema me një ndjenjë frike futuriste. Ndryshe nga bota teorike e ‘Nosedive’, kjo teknologji nuk është trillim, por është më tepër pjesë e jetës së përditshme në Kinë dhe  kështu mund të bëhet "E vërteta totale" kudo, në varësi të duarve të kujt i bie kjo teknologji.

Për më shumë informacion mbi jetën e aktivistëve në film, si dhe më shumë informacion mbi 
mbikëqyrje, shih total-truth.org.

Nga: Lily Sheldon